Europako Kontseiluak behin betiko argi berdea eman dio Habitaten Zuzentarauaren aldaketari, Europan otsoa “babestutzat” ezartzen duena. Abeltzainen ustez, kalifikazio horrek erantzuna ematen dio kanidoak Espainian duen benetako egoerari.
2025eko ekainaren 6a. Europar Batasuneko Kontseiluak behin betiko argi berdea eman zion atzo Habitaten Zuzentarauaren aldaketari, Europan otsoaren babes maila “zorrozki babestutik” “babestuta” soilik jaisten duena. Eguneratze horrek Bernako Hitzarmenarekin lerrokatzen du Europako legedia, hau da, Europako espezieak eta habitatak kontserbatzea zaintzen duen nazioarteko itunarekin.
ENBAk positibotzat jo du erabakia, uste baitu aukera emango duela Estatuko legedia landa eremuan bizi den errealitatera egokitzeko, bertako biztanleek otsoaren presentzia handiagoa ikusten baitute azken hamarkadetan. ENBAtik, UPAren bidez, zuzentarau horren transposizioa premiaz egiteko eskatu diote Trantsizio Ekologikorako Ministerioari.
Abeltzainek beti defendatu izan dute abeltzaintzaren eta otsoen artean bizikidetza egokia egon dadin espeziearen kudeaketa egokia egin behar dela. “Erabateko babesa ez zen inoiz konponbidea izan, eta hala erabaki du orain Europak horrelako erabaki garrantzitsu batean”, ziurtatu dute ENBAtik.
Jarduera horren kaltegabetasuna babesten duten txostenak errealitate burugogorraren aurka doaz, putreen erasoak gero eta sarriago gertatzen dira eta gure lurraldeetan putreen gehiegizko populazioak haien ohiturak aldatzea eragiten du, animalia harrapari bihurtuz.
Gure lurraldean urteetan zehar gertatu den putreen gehiegizko elikaduraren ondorioz, putreen populazioa gehiegi handitu da gaur egungo sarraski-haragia ekoizmen ahalmenerako. Baso eta etxeko animalien heriotza naturalak ez dira nahikoak gaur egun dugun putre populazioa mantentzeko.
Egoera horren ondorioz, nahiz eta Europako zonalde batzuetan putreen presentzia oraindik nulua edo urria izan, Bizkaian putreen benetako gain-populazioa dago.
Karrantzara erakartzen baditugu, gosez geratzen badira eta gainera, harrapatzeko ohiturak hartu badituzte, non gertatuko dira erasoak?
Egoera gehiago korapilatzeko, Karrantzan, engainuen bidez bistaratzeak eskaintzen diren ekimen ludikoa agertu da. Hau da, haragia barreiatzen da animalia baten heriotza itxura emateko, saiak behatu eta argazkiak atera ahal izateko ordaintzen duten pertsonak egon daitezen, horren ondoren Karrantzan sai talde handi bat arrasto gisa utziz.
ENBAren ustez, jarduera hori kaltegarria izateaz gain, iraingarria ere bada baserritarrentzat, saiek animalia bizien aurkako erasoak esponentzialki areagotzen dituztela ikusten baitute.
Beharrezkoa da Bizkaian saiak erauzten hastea.
Bizkaiko eremu jakin batzuetan saien gehiegizko populazioa dela eta, gero eta traumatikoagoa eta arriskutsuagoa da eremu horietan (batez ere mendietan) abeltzaintza-jarduera garatzea.
Horregatik, ENBAk saien elikadura artifiziala geldiarazteko eskatu du, harik eta inguruko lurralde eta autonomia-erkidego guztiek saien presentzia beren lurraldean ere onartzeko konpromisoa hartzen duten arte.
Gainera, ENBAk beharrezkotzat jotzen du saiak erauzteko eta beste eremu batzuetara lekualdatzeko kanpaina bat egitea. Ildo horretan, esperientzia arrakastatsuak daude, hala nola saiak Extremaduratik Sardiniara eramatea. Nolanahi ere, ENBAk uko egiten dio saiak helburu ludikoekin elikatzeari.
Azken batean, beharrezkoa da Bizkaian garatzen ari den ingurumen-politika birpentsatzea, abeltzaintza desagertzea eragiten ari baita, traumatizatutako abeltzain askorekin eta egoera guztiz bidegabearekin.
ENBA nekazal sindikatuak eta UCEk, Euskadiko kontsumitzaileen elkarteak, lankidetza hitzarmena sinatu dute bi kolektiboen interesak defendatzeko eta bultzatzeko, baserritarrak eta kontsumitzaileak.
Hitzarmenak berak jasotzen duenez, aliantza horren helburuak hauek dira:
- Kontsumo arduratsua, kontzientea eta jasangarria sustatzea.
- Tokiko kontsumitzaileen eta ekoizleen interes komunak defendatzea.
- Gertuko, sasoiko eta kalitatezko produktuak sustatzea.
- Nekazaritzako elikagaien katean gardentasun handiagoa lortzen laguntzea.
ENBAtik uste dugu baserritarren eta kontsumitzaileen arteko aliantza hau onuragarria izango dela elkarrekin joatera behartuta dauden bi kolektiboentzat.
Duela bi hilabete baino gehiago, Diputatuen Kongresuak, Elikagaien Xahuketa Prebenitzeko Legearen tramitazioaz baliatuz, otsoa Lespre zerrendatik ateratzea onartu zuenetik, Eusko Jaurlaritzak jarduerarik eza kezkagarria erakutsi du, otsoaren aleak ateratzeko inolako pausorik eman gabe, Bizkaia eta Araba zonaldeetan ganaduari eraso egiten ari den espeziea baita.
Kantauriar Itsasertzeko komunitateek lehen urratsak eman dituzte abeltzaintza estentsiboari hainbeste kalte egiten dion otsoaren aleak ateratzeko, baina Eusko Jaurlaritzak, eta zehazkiago, Ingurumen Sailak, gai horretan eskumena duenak, ez du bizi-seinalerik ematen, eta horrek kezka handia sortzen du euskal abeltzaintzaren sektorean, pasotismo horrek kalte handia egiten baitio gure abeltzaintza estentsiboari.
Horregatik guztiagatik, ENBAtik Eusko Jaurlaritzari eskatzen diogu erreakzionatu dezala eta aktiba ditzala behingoz otsoen erauzketak Euskadin.
San Ixidro bezperan sinatu zuten, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Enirio-Aralar Mankomunitatearen arteko akordioa 2025-2035 eta sinaduraren aktoa gizarteratzerakoan, bi erakundeen artean azken urteetan izandako liskarrak eta tirabiren amaiera irudikatu nahi izan zen.
Akordio politikoa irakurri eta berarekin batera doan “Enirio-Aralar Mankomunitateko lurraldea antolatzeko plan orokorra (2025-2035)” izeneko dokumentua aztertu ostean, Gipuzkoako ENBA nekazal sindikatuak honako balorazioa egiten du:
1- Positibotzat jotzen dugu, azken urteetan bi erakundeen artean izandako liskarrak eta tirabirak amaitzea, elkarlana bideratzea eta datozen urteetarako, Enirio-Aralarko eremuan egingo diren lan eta aktuazioen gida izatea.
2- Akordioa izatea eta elkarlana bideratzea oso positiboa da, baina, akordioa eta plana aztertzean, berehala jabetzen gara ez dela nahikoa, hau da, positiboa baina eskaxa dela, are gehiago azken urteetan bai gure sindikatuak bai abeltzainen koletibotik mahaigaineratutako beharrak kontuan izanik.
3- Plan orokorrak 10 urteko epea finkatzen du bertan finkatutako helburuak betetzeko, besteak beste, artzaien txaboletara eta goiko larretokietara sarbideak egiteko eta gure ustean, azken urteetako geldialdiari, beste hamar urte eranstea, gehiegizkoa da, are gehiago, kontuan izaten badugu, administrazioko plangintzen kunplimendua atzeratu egin ohi dela.
4- Plan orokorrean 3 bide bakarrik aurreikusten dira (Arritzaga, Elutseta eta Pagabe) eta gure ustean, oso motz geratzen dira, abeltzainek dituzten eta markatu zituzten beharrekin aldenduz gero. Sarbideei dagokionez, ENBAren ustean, 2015-2019 kudeaketa planean jasotzen ziren sarbideak ezinbestekoak dira, hala nola, Goroskintxuko bigarren fasea Saltarriraino luzatzea, Ariñate-Igaratza “V” deritzoguna osatu, Pardeluts, Latosa, Zotaleta, Pagabe eta Egurral (tarteko Beltzulegi barne).
5- Kezkagarritzat jotzen dugu, beste behin, plan orokorrean abere espezien arteko borroka planteatzea, hau da, ardi,behor eta behien artekoa eta ENBAren ustean, horrelako planteamendurik ez dute zentzurik, mendiak jasan dezakeen abere zama gainditzen ez den bitartean eta mendia, azienda bitartez, modu orekatuan egiten den heinean.
6- Azkenik, Plan Orokorra abeltzain guztien aurrean aurkeztea eta aztertzea eskatzen dugu, bere tramitazio ofizialari heldu baino lehen behintzat.
2025-05-20
ENBA Bizkaia
San Pedro, 30-Behea - 48340 Amorebieta-Etxano (Bizkaia)
Tel.: 94 630 07 69 bizkaia@enba.eus
Fenix, Zerbitzu Informatikoak, diseinatu eta kudeatzen du webgune hau
